EGR Valfi Arızası

EGR kısaltmasının açılımı İngilizce olarak “Exhaust Gas Recirculation” şeklindedir ve açılımın Türkçe karşılığı ise “Egzoz Gazları Devridaimi” olarak tercüme edilebilir. Günümüz dizel ve benzin motorlarının en önemli parçalarından birisi olan EGR valfi, neredeyse tüm içten yanmalı motorlarda bulunur ve üreticiler bu valf olmadan motor tasarımı yapmazlar. Günden güne önem taşımaya başlayan düşük emisyon değerlerine ise büyük katkısı vardır ve bu yüzden de vazgeçilmez bir motor parçasıdır.

Bu valfin amacı, silindirler içerisinden atılan egzoz gazlarının %6 – %10 civarındaki miktarını emme manifoldu üzerinden temiz hava ile karışarak silindirler içerisine tekrar geri dönmesini sağlamaktır. Egzoz gazlarının ne miktarda kullanılacağına ise motor beyni karar verir. Günümüzde genellikle elektronik kontrollü EGR valfleri kullanılmaktadır.

Egzoz gazlarının silindirler içerisindeki yanma sürecine tekrar dahil olması sonucu Nitrik Oksit (NO) ve Azot Dioksit (NO₂) gibi zararlı gazların tekrar yanması sağlanır. Silindirden atılan bu gazların büyük bir kısmı egzozdan atılırken bir kısmı da EGR hattına doğru döner. Ara soğutucuda (bazı motorlarda bulunmaz) sıcaklığı düşürülen egzoz gazları EGR valfinin müsaade ettiği ölçüde emme manifoldunda taze hava ile karışır ve yanma döngüsüne tekrar girerek yanar.

Egzoz gazlarının bir kısmının tekrar yanması sonucunda ise;

• Egzoz gazının emisyon değerleri düşer.
• Silindirler içerisindeki yanma sıcaklığı düşer.
• Yanma sıcaklığının düşmesi sonucu motor daha sağlıklı çalışır.
• Egzoz gazlarının tekrar yanması verimi yükseltir.
• Verimin artması sonucu yakıt tüketimi olumlu etkilenir.

Günümüz motorlarının vazgeçilmezi olan bu valf sürekli olarak bir miktar egzoz gazının geçişine maruz kaldığı için zamanla kurum nedeniyle kirlenir. Bu kirlenmenin sonucu olarak da egzoz gazının geçtiği kanalda daralma veya tıkanma meydana gelebilir. Bu tıkanmanın sonucu olarak da araçta aşağıdaki belirtilerden bir veya daha fazlası gerçekleşebilir.

• Motor arıza ışığının yanması
• Emisyon değerlerinde yükselme
• Motor çalışma sıcaklığında artış
• Yakıt tüketiminde artış
• Motorda vuruntulu ve sarsıntılı çalışma
• Düzensiz rölanti devri
• Performans kaybı ve hızlanmalarda silkeleme
• Uzun süre bu şekilde kullanılır ise motorda kalıcı hasar oluşabilir.

Tıkanmanın tersi olup valf sürekli açık kalırsa yeterli miktarda değil yüksek miktarda egzoz gazı silindirler içerisine girer. Bunun sonucu olarak da yanma olması gerektiği gibi gerçekleşmez ve motorda EGR valfindeki tıkanıklığa benzer problemler ortaya çıkar. Bu nedenle EGR valfinin ne az ne de çok, tam ayarlandığı ölçüde çalışması zorunludur.

EGR valfi motorun sağlıklı çalışmasında önemli bir yere sahip olduğu için ihmal edilmemesi gereken bir parçadır. Egzoz gazının geçtiği kanallarda biriken kurumlar temizlenebilir ve valf tekrar kullanılabilir. Ancak aşırı derecede kirlenmeler sonucunda bu kurum tabakası bazı yerlerde sertleşerek taşlaşabilir. Bu taşlaşma mikron seviyesinde bile olsa valfin açılıp kapanan kısmında olması durumunda düzgün çalışmaya engel olabilir ve kaçırma yapabilir. Ayrıca sadece temizlenen EGR valfinin değil, sistemde bulunan hortum ve elektrik tertibatının da kontrol edilmesi gereklidir. Valfin yerinden sökülmesi durumunda ise mutlaka contasının da değişmesi gereklidir. Aksi takdirde sistemde yaşanabilecek her türlü kaçak yukarıda bahsettiğimiz bozuk EGR valfinin neden olduğu problemlerin yaşanmasına neden olabilir.

Diğer taraftan 50.000 km’de bir karbon temizliği yapılması motor ve manifold içerisinde biriken kurumların temizlenmesine faydası olduğu gibi bu hat üzerinde bulunan EGR valfine de faydası vardır ve temizlenmesine katkıda bulunur. Bazı durumlarda ise EGR valfinde mekanik hasar meydana gelebilir ve değişmesi gerekebilir.